Οι Έλληνες στη Μαύρη Θάλασσα: μύθοι και αρχαιολογία της Αργοναυτικής Εκστρατείας

Ακόμη και οι πιο πραγματιστές γοητεύονται έστω μία φορά στη ζωή τους από έναν μύθο. Οι μύθοι είναι χρήσιμοι, γιατί γαλουχούν γενιές και γενιές σε κοινές αξίες, φυτεύοντας εθνική συνείδηση και συνεκτικούς δεσμούς. Χάρη στους μύθους – όσο απίστευτοι κι αν είναι – δημιουργούνται πρότυπα και κάθε μύθος αποτελεί κίνητρο για πρόοδο ή προειδοποίηση για καταστροφή. Τις περισσότερες φορές, όμως, αν όχι όλες, περιγράφουν – κρυμμένα σε συμβολισμούς – ιστορικά γεγονότα του παρελθόντος που φτάνουν στο παρόν ως παραδόσεις.

Το συνέδριο στον Ελικώνα: οι 9 γήινες Μούσες της αρχαίας Ελλάδας Μέρος B

Παρά το θαυμασμό μας για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, είναι αλήθεια πως η αρχαία ελληνική κοινωνία επεφύλασσε μια υποδεέστερη θέση για τη γυναίκα. Η γυναίκα προοριζόταν για μια ζωή περιχαρακωμένη στα όρια του οίκου της (τον οποίο βέβαια διαφέντευε – κάποια πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ...), αφοσοιωμένη στη φροντίδα συζύγου και παιδιών, αποστερημένη από την εκπαίδευση πέρα από τα βασικά, καθώς και από την κοινωνική ζωή, εκτός από ορισμένες εορτές και ειδικές περιστάσεις.

Ο υπόκοσμος στην αρχαία Ελλάδα μέρος Β΄: οι εταίρες

Αρκετά συχνά, όταν μελετά κανείς τον υπόκοσμο μιας άλλης εποχής, τείνει να του δώσει μια ποιητική, ρομαντική, ακόμη και ηρωική νότα. Δημιουργεί έτσι για τους μη ευνοημένους της ιστορίας μια λαμπερή εικόνα, που τις περισσότερες φορές δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ένα κλασσικό παράδειγμα είναι οι εταίρες στην αρχαία Ελλάδα, των οποίων η ζωή ήταν πολύπλευρη, αλλά όχι πάντα τόσο λαμπερή∙ μ’ αυτές θ’ ασχοληθούμε στο σημερινό κείμενο.

Ο υπόκοσμος στην αρχαία Ελλάδα μέρος Α΄: η πορνεία

Η εικόνα που έχουν οι νεοέλληνες για την αρχαία Ελλάδα είναι στην καλύτερη περίπτωση αποσπασματική και στη χειρότερη ωραιοποιημένη: φιλοσοφία, πολεμική αρετή, τέχνες, δημοκρατία, μέτρο. Η πραγματικότητα, όμως, της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας είναι πιο πολύπλοκη• είναι πολυσυλλεκτική και μονίμως εξελισσόμενη. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να καταλάβουμε την πολυπλοκότητα των αρχαίων Ελλήνων. Ένας από τους πιο ενδιαφέροντες είναι να μελετήσουμε τον υπόκοσμό τους και ειδικά το χώρο της πορνείας.

Η αποφασιστικότητα του ηγέτη: όταν ο Βασίλειος Β΄ έγινε Βουλγαροκτόνος

Ο τόπος μας έχει υπερπληθώρα από σκιώδεις κυβερνήτες. Μια βόλτα στο πάρκο, μια διαδρομή με λεωφορείο ή ταξί – ειδικά με ταξί – σε πείθει ότι στην Ελλάδα υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι έτοιμοι να λύσουν αύριο κιόλας τα φλέγοντα ζητήματα της χώρας, αρκεί να κυβερνήσουν. Από τι εξαρτάται, όμως, η ορθή διακυβέρνηση; Σε προηγούμενα κείμενα είχαμε ασχοληθεί με διάφορες αρετές∙ στο σημερινό κείμενο θα εστιάσουμε στην αποφασιστικότητα και την επιμονή, δύο αρετές που οδηγούν συνδυασμένες στην επιτυχία.

Η αφοσίωση του ηγέτη στο κράτος του: το παράδειγμα του Βασιλείου Β΄

Η διαχείριση των κρατικών υποθέσεων είναι αναντίρρητα μια πολύπλοκη διαδικασία. Όταν, όμως, ζεις σ’ έναν τόπο με ασθενική οικονομία, όπου οι ισχυροί εκμεταλλεύονται τους αδυνάτους και οι γειτονικοί λαοί υπονομεύουν σταθερά τα συμφέροντα της χώρας και τη θέση της στο διεθνές στερέωμα, τότε έχεις ανάγκη από έναν εξαιρετικά χαρισματικό ηγέτη. Έναν που να εμπνέει εμπιστοσύνη στο λαό του, θαυμασμό στους συνεργάτες του και φόβο στους αντιπάλους του. Πάνω απ’ όλα, όμως, χρειάζεται ένας ηγέτης με απόλυτη αφοσίωση στο κράτος του.

Η θάλασσα της γνώσης: τα χαμένα έργα της αρχαιότητας

Ο Ιταλός ιστορικός και φιλόλογος Luigi Canfora, θρηνώντας για τα χαμένα έργα της αρχαιότητας, έγραψε κάποτε πως η ιστορία της είναι μια απέραντη θάλασσα και τα έργα που έχουν διασωθεί ως τις μέρες μας μοιάζουν με μικρά, διάσπαρτα νησάκια• τέτοιο είναι το μέγεθος της απώλειας των αρχαίων πολιτισμών. Το κόστος αυτό δεν μπορούμε να το κατανοήσουμε, εκτός αν πέσουμε τυχαία πάνω σ’ ένα άγνωστο ως σήμερα αρχαίο έργο. Στο προηγούμενο κείμενο παρακολουθήσαμε την ιστορία της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.

Ο φάρος της χαμένης γνωσης: η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας

Η θεραπεία των ασθενών στην αρχαία Ελλάδα: ιστορία και αρχαιολογικά δεδομένα

Σύμφωνα μ’ ένα αγαπημένο μου απόφθεγμα «η υγεία είναι σάν την ευτυχία: αν δεν τη σκέφτεσαι, την έχεις κι αν τη σκέφτεσαι, σου λείπει». Μαστιζόμενη από τον κορωνοϊό, η ανθρωπότητα ανησυχεί για την υγεία της. Οι γιατροί ως επιστήμονες έχουν επανέλθει στο προσκήνιο, ανακτώντας το ρόλο του προτύπου από μοντέλα, αθλητές και μάγειρες στη συνείδηση του κόσμου. Μ’ όλα αυτά που συμβαίνουν πολλοί αισθάνονται τυχεροί που ζουν στη σημερινή εποχή της προηγμένης ιατρικής κι όχι στα μέσα του 14ου αιώνα επί πανούκλας ή στις αρχές του 20ου αιώνα επί ισπανικής γρίπης.

Pages

Subscribe to Οι λαβύρινθοι της Ιστορίας  RSS