Όταν η Ευρώπη σώθηκε πρώτη φορά από τους Άραβες: η πολιορκία της Πόλης

Ο μέσος άνθρωπος της σύγχρονης Ευρώπης απολαμβάνει πλειάδα από αυτονόητα αγαθά και η ζωή του χαράσσεται – εκούσια ή και ακούσια – από τους θεσμούς και τις αξίες που διαμόρφωσαν οι λαοί της. Η ευρωπαϊκή ιστορία είναι πολυκύμαντη και επ’ ουδενί ανέφελη∙ πόλεμοι, συγκρούσεις και συμφορές ταλαιπώρησαν τους λαούς της για αιώνες. Οι αξίες και ο τρόπος ζωής της πλέον αποτελούν κεκτημένο, χωρίς οι σημερινοί λαοί να χρειαστεί να τις υπερασπιστούν απέναντι σε κάτι βαθιά διαφορετικό. Υπήρξε, όμως, τέτοια εποχή.

Η εξέλιξη του πολέμου στην αρχαία Ελλάδα Μέρος Β΄: Τα όπλα

Ένα ηλιόλουστο πρωινό, ένα μικρό παιδί ανέβηκε με τη μαμά του στην ακρόπολη των Μυκηνών. Αφού ατένισε όλον τον αργολικό κάμπο, μπήκε στο μουσείο και στάθηκε μπροστά στις ασπίδες. «Κοίταξε μαμά. Δεν είναι όλες ίδιες! Γιατί;». Η μαμά του εξήγησε υπομονετικά ότι, όσο περνούσαν τα χρόνια, οι υπερασπιστές της ακρόπολης σφυρηλατούσαν ασπίδες σε διαφορετικά μεγέθη και σχήματα, ώστε να είναι κάθε φορά πιο άνετες και χρηστικές για ν’ αποκρούουν τους εισβολείς. Το χαμόγελο του παιδιού, όταν κατάλαβε τα λόγια της μητέρας του, είναι ισχυρότερο από χίλιες διαλέξεις πάνω στο θέμα.

Η εξέλιξη του πολέμου στην αρχαία Ελλάδα μέρος Α΄: Η διεξαγωγή σύγκρουσης

Βλέποντας την ελληνική ιστορία συνολικά, στο μεγαλύτερο κομμάτι της οι Έλληνες αμύνονταν στα σύνορά τους έναντι εισβολέων ή τσακώνονταν μεταξύ τους για τις εύφορες πεδιάδες που βρίσκονταν ανάμεσά τους. Κατά την αρχαιότητα, ο πόλεμος ήταν καθημερινότητα για τους πολίτες των ελληνικών πόλεων – κρατών και διαμόρφωνε τόσο τον τρόπο σκέψης όσο και τη στρατηγική τους.

Ο πνευματικός άνθρωπος ως καθοδηγητής: το παράδειγμα του Θαλή

Ταξιδεύοντας πρόσφατα στην Ασία με μία αραβική αεροπορική εταιρεία, έσπευσα να χρησιμοποιήσω μια εφαρμογή που σου επιτρέπει να ξέρεις ανά πάσα στιγμή που βρίσκεται το αεροπλάνο. Καθώς το πρόγραμμα εκκινούσε, στην οθόνη εμφανίσθηκε το μήνυμα «δείτε το στίγμα και την πορεία του αεροπλάνου: Thales». Αξιοπερίεργο δεν είναι το ποσό εκτιμούν οι Άραβες τον ελληνικό πολιτισμό, αλλά το πόσο έχει επηρεάσει ο Θαλής την παγκόσμια σκέψη• σίγουρα πάντως αρκετά, ώστε να είναι έναυσμα να ξετυλίξουμε τη ζωή και το έργο του.

Οι συμβολισμοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείας Μέρος Β: Οι γιορτές

Στο προηγούμενο κείμενο μας είχε απασχολήσει η δυναμικότητα της αρχαίας ελληνικής θρησκείας: οι κατακτητές Έλληνες υιοθέτησαν κι αφομοίωσαν στη δική τους λατρεία, το δωδεκάθεο, στοιχεία και σύμβολα της προηγούμενης λατρείας, που ήταν μητριαρχική, ηπιότερη και αποσκοπούσε εν πολλοίς στην αποτροπή του κακού. Στην αρχαία ελληνική, όπως σε κάθε πολυθεϊστική, προχριστιανική κοινωνία, υπήρχαν ποικίλες μορφές λατρείας, που συμπεριελάμβαναν εκτός από τους «παλαιούς» και νέους ή/και ξένους θεούς, οι δε μορφές αυτές λατρείας δεν ήταν ποτέ αποκλειστικές.

Οι συμβολισμοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείας Μέρος Α: Οι εκδηλώσεις αποτροπής

Στη σύγχρονη Ελλάδα της μακραίωνης χριστιανικής ηθικής παράδοσης, η συζήτηση για την αρχαία ελληνική θρησκεία μοιάζει καταρχήν παράταιρη. Επιπλέον, η επιστημονική πρόοδος σε όλα τα πεδία μας απομάκρυνε από δοξασίες και προλήψεις. Γιατί λοιπόν να κάνουμε μια τέτοια συζήτηση; Κατά πρώτον, γιατί η αρχαία ελληνική θρησκεία είναι πολυεπίπεδη και πολυσυλλεκτική κι εξελίχθηκε συν τω χρόνω όπως και οι άνθρωποι. Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές εκφάνσεις της και δεν είναι όλες ξένες σε μας.

Η τόνωση της αρχαιολογίας ως πατριωτική πράξη

Στους γονείς μου για τη μόρφωση που μου προσέφεραν

Είναι δεδομένο ότι το επάγγελμα του αρχαιολόγου είναι ένα από τα πιο παρεξηγημένα στην Ελλάδα. Μπορεί να περνάμε κρίσεις πατριωτισμού και ψωροπερηφάνειας κάθε φορά που αναλογιζόμαστε το μακραίωνο παρελθόν μας, αλλά δε θεωρούμε «πατριωτισμό» ούτε προτεραιότητα του κράτους την αρχαιολογία• ούτε καν τουριστικά. Για την αρχαιολογία και τους αρχαιολόγους έχει παγιωθεί στο συλλογικό ασυνείδητο του Νεοέλληνα μια στάση, που είναι πραγματικός άθλος να εκριζωθεί.

Τι θα ήθελα να βρεθεί στον τάφο της Αμφίπολης

Όσα χρόνια κι αν περάσουν στην πορεία του ελληνικού κράτους, οι Έλληνες δεν φαίνονται ν’ αλλάζουν το πρίσμα, μέσα απ’ το οποίο βλέπουν τη σχέση τους με τους αρχαίους προγόνους τους. Σίγουρα έχετε συναντήσει ένα νεοέλληνα, ο οποίος έμπλεος συγκίνησης για το μεγαλείο του ελληνισμού πιπιλίζει το γνωστό «όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες, οι άλλοι ήταν ακόμη στα δέντρα»∙ ακόμη καλύτερα, ίσως είστε ένας απ’ αυτούς.

Pages

Subscribe to Οι λαβύρινθοι της Ιστορίας  RSS