Ο κόσμος μας, όμορφος συνάμα και πολύπλοκος, επιφυλάσσει για τον καθένα από μας δεκάδες σταυροδρόμια.

Ένα ηλιόλουστο πρωινό, ένα μικρό παιδί ανέβηκε με τη μαμά του στην ακρόπολη των Μυκηνών. Αφού ατένισε όλον τον αργολικό κάμπο, μπήκε στο μουσείο και στάθηκε μπροστά στις ασπίδες. «Κοίταξε μαμά. Δεν είναι όλες ίδιες! Γιατί;». Η μαμά του εξήγησε υπομονετικά ότι, όσο περνούσαν τα χρόνια, οι υπερασπιστές της ακρόπολης σφυρηλατούσαν ασπίδες σε διαφορετικά μεγέθη και σχήματα, ώστε να είναι κάθε φορά πιο άνετες και χρηστικές για ν’ αποκρούουν τους εισβολείς. Το χαμόγελο του παιδιού, όταν κατάλαβε τα λόγια της μητέρας του, είναι ισχυρότερο από χίλιες διαλέξεις πάνω στο θέμα.

Ταξιδεύοντας πρόσφατα στην Ασία με μία αραβική αεροπορική εταιρεία, έσπευσα να χρησιμοποιήσω μια εφαρμογή που σου επιτρέπει να ξέρεις ανά πάσα στιγμή που βρίσκεται το αεροπλάνο. Καθώς το πρόγραμμα εκκινούσε, στην οθόνη εμφανίσθηκε το μήνυμα «δείτε το στίγμα και την πορεία του αεροπλάνου: Thales». Αξιοπερίεργο δεν είναι το ποσό εκτιμούν οι Άραβες τον ελληνικό πολιτισμό, αλλά το πόσο έχει επηρεάσει ο Θαλής την παγκόσμια σκέψη• σίγουρα πάντως αρκετά, ώστε να είναι έναυσμα να ξετυλίξουμε τη ζωή και το έργο του.

Στη σύγχρονη Ελλάδα της μακραίωνης χριστιανικής ηθικής παράδοσης, η συζήτηση για την αρχαία ελληνική θρησκεία μοιάζει καταρχήν παράταιρη. Επιπλέον, η επιστημονική πρόοδος σε όλα τα πεδία μας απομάκρυνε από δοξασίες και προλήψεις. Γιατί λοιπόν να κάνουμε μια τέτοια συζήτηση; Κατά πρώτον, γιατί η αρχαία ελληνική θρησκεία είναι πολυεπίπεδη και πολυσυλλεκτική κι εξελίχθηκε συν τω χρόνω όπως και οι άνθρωποι. Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές εκφάνσεις της και δεν είναι όλες ξένες σε μας.

Όσα χρόνια κι αν περάσουν στην πορεία του ελληνικού κράτους, οι Έλληνες δεν φαίνονται ν’ αλλάζουν το πρίσμα, μέσα απ’ το οποίο βλέπουν τη σχέση τους με τους αρχαίους προγόνους τους. Σίγουρα έχετε συναντήσει ένα νεοέλληνα, ο οποίος έμπλεος συγκίνησης για το μεγαλείο του ελληνισμού πιπιλίζει το γνωστό «όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες, οι άλλοι ήταν ακόμη στα δέντρα»∙ ακόμη καλύτερα, ίσως είστε ένας απ’ αυτούς.