Όμηρος

Η ξεχασμένη αξία του εγκλυκλοπαιδισμού: το παράδειγμα του Πλουτάρχου

Με την άνοδο του διαδικτύου και την αλματώδη εξέλιξη των μηχανών αναζήτησης οι εγκυκλοπαίδειες έχασαν τη αξία που είχαν για το μέσο άνθρωπο. Όσο προχωρεί η επιστήμη, τόσο αυξάνεται η σημασία της εξειδίκευσης κι αντίστοιχα η τάση πολλών να ασχολούνται μόνο με το αντικείμενό τους ή μεμονωμένα γνωστικά αντικείμενα αγνοώντας οτιδήποτε πέρα απ’ αυτά. Κι όμως ο εγκυκλοπαιδισμός έχει κατακτήσει ως πνευματική στάση μια περίοπτη θέση στην εξέλιξη του ατόμου και των κοινωνιών.

Οι Έλληνες στη Μαύρη Θάλασσα: μύθοι και αρχαιολογία της Αργοναυτικής Εκστρατείας

Ακόμη και οι πιο πραγματιστές γοητεύονται έστω μία φορά στη ζωή τους από έναν μύθο. Οι μύθοι είναι χρήσιμοι, γιατί γαλουχούν γενιές και γενιές σε κοινές αξίες, φυτεύοντας εθνική συνείδηση και συνεκτικούς δεσμούς. Χάρη στους μύθους – όσο απίστευτοι κι αν είναι – δημιουργούνται πρότυπα και κάθε μύθος αποτελεί κίνητρο για πρόοδο ή προειδοποίηση για καταστροφή. Τις περισσότερες φορές, όμως, αν όχι όλες, περιγράφουν – κρυμμένα σε συμβολισμούς – ιστορικά γεγονότα του παρελθόντος που φτάνουν στο παρόν ως παραδόσεις.

Η θεραπεία των ασθενών στην αρχαία Ελλάδα: ιστορία και αρχαιολογικά δεδομένα

Σύμφωνα μ’ ένα αγαπημένο μου απόφθεγμα «η υγεία είναι σάν την ευτυχία: αν δεν τη σκέφτεσαι, την έχεις κι αν τη σκέφτεσαι, σου λείπει». Μαστιζόμενη από τον κορωνοϊό, η ανθρωπότητα ανησυχεί για την υγεία της. Οι γιατροί ως επιστήμονες έχουν επανέλθει στο προσκήνιο, ανακτώντας το ρόλο του προτύπου από μοντέλα, αθλητές και μάγειρες στη συνείδηση του κόσμου. Μ’ όλα αυτά που συμβαίνουν πολλοί αισθάνονται τυχεροί που ζουν στη σημερινή εποχή της προηγμένης ιατρικής κι όχι στα μέσα του 14ου αιώνα επί πανούκλας ή στις αρχές του 20ου αιώνα επί ισπανικής γρίπης.

Οι διαχρονικές αξίες της Οδύσσειας

«Όλοι εμείς οι εγγράμματοι του δυτικού κόσμου είμαστε γιοι και κόρες του Ομήρου». Αυτά ήταν τα λόγια του κορυφαίου κριτικού λογοτεχνίας Harold Bloom (+2019), για να περιγράψει την χωρίς αντίπαλο επίδραση του ομηρικού έργου στη δυτική λογοτεχνία. Τα ομηρικά έπη θεωρούνται το ορόσημο για την παγκόσμια είσοδο στον κόσμο της εγγραμματοσύνης και τη βίαιη αποκοπή από την προφορικότητα.

Η εξέλιξη του πολέμου στην αρχαία Ελλάδα μέρος Α΄: Η διεξαγωγή σύγκρουσης

Βλέποντας την ελληνική ιστορία συνολικά, στο μεγαλύτερο κομμάτι της οι Έλληνες αμύνονταν στα σύνορά τους έναντι εισβολέων ή τσακώνονταν μεταξύ τους για τις εύφορες πεδιάδες που βρίσκονταν ανάμεσά τους. Κατά την αρχαιότητα, ο πόλεμος ήταν καθημερινότητα για τους πολίτες των ελληνικών πόλεων – κρατών και διαμόρφωνε τόσο τον τρόπο σκέψης όσο και τη στρατηγική τους.

Οι συμβολισμοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείας Μέρος Α: Οι εκδηλώσεις αποτροπής

Στη σύγχρονη Ελλάδα της μακραίωνης χριστιανικής ηθικής παράδοσης, η συζήτηση για την αρχαία ελληνική θρησκεία μοιάζει καταρχήν παράταιρη. Επιπλέον, η επιστημονική πρόοδος σε όλα τα πεδία μας απομάκρυνε από δοξασίες και προλήψεις. Γιατί λοιπόν να κάνουμε μια τέτοια συζήτηση; Κατά πρώτον, γιατί η αρχαία ελληνική θρησκεία είναι πολυεπίπεδη και πολυσυλλεκτική κι εξελίχθηκε συν τω χρόνω όπως και οι άνθρωποι. Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές εκφάνσεις της και δεν είναι όλες ξένες σε μας.

Τι θα ήθελα να βρεθεί στον τάφο της Αμφίπολης

Όσα χρόνια κι αν περάσουν στην πορεία του ελληνικού κράτους, οι Έλληνες δεν φαίνονται ν’ αλλάζουν το πρίσμα, μέσα απ’ το οποίο βλέπουν τη σχέση τους με τους αρχαίους προγόνους τους. Σίγουρα έχετε συναντήσει ένα νεοέλληνα, ο οποίος έμπλεος συγκίνησης για το μεγαλείο του ελληνισμού πιπιλίζει το γνωστό «όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες, οι άλλοι ήταν ακόμη στα δέντρα»∙ ακόμη καλύτερα, ίσως είστε ένας απ’ αυτούς.

Έρωτας και γάμος στην αρχαία Ελλάδα Μέρος B΄

O κόσμος των αρχαίων Ελλήνων αντιμετωπίζεται συχνά από αρκετούς σύγχρονους Έλληνες με κραυγαλέα αντιφατικό τρόπο. Εκτός εκείνων που λυγίζουν από πατριωτική συγκίνηση μπροστά στο μεγαλείου του αρχαίου ελληνισμού, που επινόησε κάθε επιστήμη και σοφία, υπάρχουν αρκετοί που αντιδρούν με παρατεταμένα χασμουρητά και αδιαφορία. Οι τελευταίοι δικαιολογούνται λέγοντας ότι υπάρχει άβυσσος ανάμεσα στην αρχαία και τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία.

Ένας μικρός τόπος με μεγάλες δυνατότητες: το παράδειγμα της Κέρκυρας

Υπάρχουν αρκετά μέρη στην Ελλάδα, που θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί για να απεικονίσει την ομορφιά μιας ολόκληρης πατρίδας. Κάθε τόπος βρίθει από ιστορία, από εικόνες, ήχους, αρώματα και γεύσεις, που τραβούν τους ξένους και κρατούν των μυαλό των Ελλήνων – ξενιτεμένων και μη – καρφωμένο εδώ. Σήμερα, όμως, θα μιλήσουμε για έναν τόπο, που περικλείει στην ιστορία του τη μικρογραφία της διαδρομής της Ελλάδας.

Pages

Subscribe to RSS - Όμηρος